Profesor Janusz Janeczek, przewodniczący Rady Narodowego Centrum Nauki, był gościem spotkania, jakie 6.12.2018 r. odbyło się w auli Instytutu Biologii Uniwersytetu w Białymstoku. Prof. Janeczek wygłosił prelekcję pt. „Dlaczego warto ubiegać się o granty NCN?" W spotkaniu wzięli udział pracownicy, a także przedstawiciele władz Uniwersytetu w Białymstoku, m.in. prof. Izabela Święcicka, prorektor ds. nauki.

Dziękując za zaproszenie prof. Janeczek, stwierdził, że jest pod ogromnym wrażeniem tego, co zobaczył na miejscu. Podkreślił, że Uniwersytet w Białymstoku jest ośrodkiem młodym, ale ambitnie i z sukcesem starającym się o granty NCN. Odpowiadając na pytanie tytułowe – dlaczego warto ubiegać się o granty NCN - uzasadniał:

- Badania naukowe kosztują bardzo dużo i potrzebujemy środków na ich finansowanie. NCN jest zaś największą polską agencją grantową wspierającą badania podstawowe, ale też wiele innych. Nasza oferta grantowa jest bardzo bogata, konkursów mamy bardzo dużo, wspieramy całą polską naukę, jak najszerszą rzeszę naukowców.

Profesor poruszył szereg istotnych zagadnień dotyczących procesu ubiegania się o granty NCN, począwszy od podstawowych kryteriów – kto może ubiegać się o grant i na jakie projekty ma szansę uzyskać dofinansowanie. Objaśniał zasady podziału środków finansowych na poszczególne konkursy, akcentując przy tym liczbę wniosków z Uniwersytetu w Białymstoku zakwalifikowanych do dofinansowania. 

- SONATA cieszy się dużą popularnością, bo pomaga młodym doktorom stworzyć własne zespoły badawcze. To świetna okazja do stworzenia zespołu badawczego i lekcja na przyszłość! – podkreślił prof. Janeczek. - W NCN nie liczy się sztywny podział na dyscypliny  (są to obszary badań, pewne grupy dyscyplin), ani stopnie i tytuły naukowe (za wyjątkiem stopnia doktora). U nas profesor czy doktor habilitowany nie ma żadnych preferencji, co często powoduje, że profesorowie mają do nas pretensje, że nie dostali grantu. To jest konkurs i można przegrać z młodym doktorem. O to zresztą nam chodzi, żeby młodzi byli aktywni w pozyskiwaniu grantów. Liczy się dobry grant i często młody naukowiec wygrywa z profesorem. Dla doświadczonych naukowców mamy konkurs MAESTRO, a dla wszystkich mamy konkurs OPUS, gdzie mamy najwięcej nakładów finansowych – dodał.

Profesor Janeczek podkreślał, że właśnie konkurs OPUS przyniósł stosunkowo najwięcej dofinansowań grantów pracownikom Uniwersytetu w Białymstoku, ale mocnymi stronami UwB są też sukcesy grantowe w ramach konkursów MINIATURA i PRELUDIUM.

- MINIATURA to ciekawy konkurs na finansowanie nie tyle badań, co działań naukowych.    Dzięki niemu można pojechać na staż naukowy, na kwerendę, na staż badawczy, na przygotowanie projektu. Warto się starać o ten grant, tym bardziej, że kryteria oceny nie są zbyt skomplikowane, a nabór jest ciągły. Jest to konkurs dedykowany uczelniom, które nie mają takiego doświadczenia, jak liderzy – wyjaśniał.

Dodał, że konkursową ofertę krajową uzupełnia coraz bogatsza oferta międzynarodowa, gdyż ciężar działania NCN jako całej organizacji przenosi się stopniowo na współpracę międzynarodową. Między innymi dlatego, że za granicą rośnie zainteresowanie współpracą z polskimi zespołami naukowymi. Zdaniem profesora, to szansa dla takich uczelni jak UwB. Prof. Janusz Janeczek odniósł się też do konkursu UWERTURA:

– Stwarzamy naszym młodym naukowcom świetną okazję do zaistnienie na rynku europejskim dzięki konkursowi UWERTURA,  jednak zainteresowanie jest mizerne.

Profesor bardzo zachęcał, szczególnie młodych naukowców, do skorzystania z okazji, jaką daje ten konkurs:

- Po pierwsze, zainteresowanie w Polsce jest małe, więc szanse na grant są duże. Po drugie, jest to okazja, aby znaleźć się w zespołach międzynarodowych i nauczyć się od kuchni aplikowania o granty europejskie, zrozumieć mechanizmy funkcjonowania zespołów naukowych na poziomie międzynarodowym.

Na koniec wystąpienia przewodniczący Rady NCN zwrócił się do osób, które nie mają doświadczenia grantowego. Tłumaczył, jaki jest pożytek z przygotowywania wniosków grantowych, które przede wszystkim uczy myślenia projektowego.

- Przygotowywanie wniosku porządkuje myśli o celach, zadaniach, planie i metodyce badań, niezbędnych nakładach finansowych – przekonywał. - Jeśli nam się nie uda, można ponownie spojrzeć na opinie ekspertów, jako racjonalne podpowiedzi, wniosek udoskonalić i ponownie podjąć starania o dofinansowanie. Próbujmy! Czasem zdarza się, że udaje się komuś dopiero za piątym razem, co np. w ERC byłoby bardzo dobrym wynikiem. Warto zawiązywać konsorcja, współpracować z najlepszymi. Życzę powodzenia i zapraszam do NCN - w szerokim kontekście - i do grona liderów naszych konkursów!

W drugiej części spotkania prof. Janusz Janeczek odnosił się do pytań i postulatów uczestników spotkania. Dotyczyły one m.in. asymetrii sukcesów grantowych względem oceny parametrycznej i pomysłów na udoskonalenie zasad oceny na tym tle. Naukowcy pytali też o możliwość wprowadzenia procedury preselekcyjnej (zamiast pełnego wniosku jedynie fiszka, czyli obecny skrócony opis projektu wraz z „metryczką” instytucjonalno-kadrową), o perspektywy udoskonalenia zasad oceny kosztorysów projektowych pod kątem racjonalizacji kosztów w projektach czołowych, które nie tylko wygrywają rywalizację, ale i pochłaniają lwią część puli konkursowej. Padły też pytania o ewentualne wprowadzenie ograniczeń w zakresie równoczesnego pozyskiwania i realizacji grantów przez te same osoby.

Profesor Janeczek odniósł się do wszystkich poruszonych kwestii. Poprosił też o przesłanie mu zgłoszonych uwag i pytań.