Gabinet Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego jest pod opieką Biblioteki Uniwersyteckiej w Białymstoku od 2011 roku. Wtedy to Pani Prezydentowa Karolina Kaczorowska podjęła decyzję o przeniesieniu do Biblioteki wyposażenia warszawskiego gabinetu pozostałego po zmarłym tragicznie w 2010 roku Prezydencie Ryszardzie Kaczorowskim. Dnia 28 maja 2011 roku po spotkaniu Dyrekcji Biblioteki Uniwersyteckiej i prof. Adama Dobrońskiego z Panią Prezydentową Karoliną Kaczorowską, sprowadzony został z Warszawy do Białegostoku ostatni gabinet Ryszarda Kaczorowskiego. Akt przekazania mebli, księgozbioru i pamiątek w oczach rodziny Prezydenta był traktowany jako jego ostatnia, symboliczna podróż do miasta, w którym się urodził.

Ryszard Kaczorowski swoją postawą i zaangażowaniem na rzecz utworzenia Uniwersytetu na zawsze wpisał się w dzieje białostockiej Alma Mater, otrzymując tytuł doktora honoris causa. Od wielu lat interesował się też losami Biblioteki Uniwersyteckiej, przewodniczył Komitetowi Honorowemu budowy nowego gmachu przy ul. Skłodowskiej, był obecny na uroczystości wmurowania kamienia węgielnego w 1999 roku. We wrześniu 2009 r. podczas wizyty Pary Prezydenckiej w Białymstoku Ryszard Kaczorowski przekazał Bibliotece 822 woluminy pierwszej partii prywatnego księgozbioru. Karolina Kaczorowska przekazała w lutym 2011 roku kolejne dary z londyńskiego księgozbioru Męża. To był początek tworzenia ekspozycji Gabinetu Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego

Gabinet Prezydenta Kaczorowskiego na dobre wpisał się w strukturę Biblioteki Uniwersyteckiej i wraz z nią przenosił się z miejsca na miejsce podczas przeprowadzek. Początkowo Gabinet mieścił się w budynku przy ul. M. Skłodowskiej-Curie, gdzie wówczas miała swoją siedzibę Biblioteka Uniwersytecka. Po sprzedaży gmachu przy ul. Skłodowskiej-Curie przez ponad pięć lat ekspozycja korzystała z gościnnych pomieszczeń Uniwersyteckiego Centrum Przyrodniczego im. Profesora Andrzeja Myrchy, gdzie odwiedzały ją liczne grupy dzieci i młodzieży czy indywidualni turyści. Wraz z powstawaniem nowej siedziby Biblioteki Uniwersyteckiej, oddanej do użytku w pierwszej połowie 2021 r., nie mogło zabraknąć miejsca i na Gabinet. Zostało ono specjalnie zaprojektowane na potrzeby ekspozycyjne i nieprzypadkowo zlokalizowane tuż obok sali konferencyjnej, oddzielone od niej przesuwną ścianą.

Zbiory

W chwili obecnej zbiory Gabinetu Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego liczą sobie 2668 jednostek i obejmują: księgozbiór ofiarowany Bibliotece w latach 2009-2011, liczący 1883 woluminy książek, 196 czasopism (48 tytułów), 442 jednostki zbiorów specjalnych, 27 grafik, 232 egzemplarze zbiorów muzycznych oraz 147 dokumentów życia społecznego. Natomiast pamiątki, prezenty, medale, dyplomy, obrazy i przedmioty osobiste zamykają się w sumie 184 pojedynczych eksponatów.

Najliczniej reprezentowanym działem są książki historyczne i materiały źródłowe, głównie dotyczące Europy i Polski w okresie II wojny światowej. Znaczącą jego część stanowią monografie i biografie związane z działalnością AK, historią państwa podziemnego i harcerstwa polskiego. Całości dopełniają pojedyncze egzemplarze literatury religijnej, przewodników, prozy anglojęzycznej oraz prasy emigracyjnej. Świadectwem ogromnego szacunku i sympatii, jaką cieszył się Prezydent, są wydawnictwa regionalne i okazjonalne z odręcznymi dedykacjami, w tym albumy i druki dotyczące Białegostoku, lub ofiarowane przez lokalnych twórców. Odrębny tematycznie zasób stanowi poezja i proza emigracyjna, w większości wydana zaraz po 1945 roku. Wiele z tych publikacji poprzedzonych zostało wstępami autorstwa Ryszarda Kaczorowskiego. W Dokumentach Życia Społecznego znalazły się ważne dla pary prezydenckiej zaproszenia na różnego rodzaju uroczystości, czy też nagrania z istotnych wydarzeń politycznych, społecznych i kulturalnych.

Ekspozycja Gabinetu

W przestrzeni ekspozycyjnej centralne miejsce zajmuje biurko i rzeźbiony w drewnie fotel w stylu gdańskim, zaopatrzony w herb Jelita, którym tytułowała się rodzina Kaczorowskich. Otaczają je regały i przeszklone witryny – na części jest prezentowany fragment prezydenckiego księgozbioru, na pozostałych eksponowane są związane z nim pamiątki, podnoszące jeszcze wartość gabinetu. Są to najróżniejsze przedmioty, zbierane przez Prezydenta w ciągu dwudziestu lat jego życia i działalności w wolnej Polsce. Świadczą o uznaniu, jakim cieszył się Ryszard Kaczorowski w całym kraju, zarówno wśród najwyższych władz parlamentarnych, jak i władz samorządowych, wśród szkół, placówek naukowych i wychowawczych, stowarzyszeń, organizacji, przedsiębiorstw, wreszcie wśród zwykłych obywateli, których Prezydent spotykał codziennie na swojej drodze. 

Kolekcja memorabiliów Gabinetu składa się z wielu drobiazgów będących formą wdzięczności za wieloletnią przyjaźń, niektóre z nich podarowane zostały z okazji urodzin Ryszarda Kaczorowskiego, inne w trakcie częstych wizyt w miastach lub prywatnych przedsiębiorstwach. Wśród nich szczególną atrakcją jest pamiątka w formie klucza z herbem Białegostoku ofiarowany z okazji 85. urodzin Ryszarda Kaczorowskiego. Pośród pamiątek wzruszają kartki pocztowe z pozdrowieniami od harcerzy, osobiste fotografie rodzinne.

Prawdziwą skarbnicą osobistych przedmiotów Prezydenta jest jego biurko. Stoi tam zwykły zegarek biurkowy, przybornik na długopisy, portrety Ryszarda i Karoliny Kaczorowskich w formie dyptyku, okulary, ozdobne pudełko z wizytówkami Prezydenta, kalendarz książkowy i odręczne notatki. Wystawa prowadzi odwiedzających przez ważne okresy w życiu Ryszarda Kaczorowskiego – jego życie rodzinne, związki z Białymstokiem, harcerstwo oraz czas wojenny. Uzupełnieniem stał się prywatny księgozbiór, a w nim egzemplarze z często bezcennymi osobistymi dedykacjami.

Została również wydzielona specjalna przestrzeń poświęcona zmarłej w 2021 roku Prezydentowej Karolinie Kaczorowskiej, gdzie prezentowane są związane z nią pamiątki, jej rzeczy osobiste, świadczące o jej niezwykle ciekawym i wartym poznania życiu. Wśród nich szczególnie cenne - dokumenty osobiste, biżuteria, rękawiczki i szal, własnoręcznie uszyta suknia czy kufer podróżny.

Zwiedzanie – więcej informacji